Sự thật về thảo dược phòng the lừng danh của thổ dân Nam Mỹ đang gây “sốt” ở Việt Nam

“Nhân sâm Pê-ru” có tên chính xác là maca (Lepidium meyenii) là một loại rau củ được trồng nhiều ở dãy núi cao Andes, giữa Bolivia và Peru (Nam Mỹ). Đây là loại cây trồng có từ thời tiền Inca. Nó được người dân bản địa rất coi trọng bởi đặc tính dinh dưỡng và dược liệu.

Maca từ lâu đã được coi như một loại biệt dược phòng the thiên nhiên có tác dụng kích thích tình dục, tăng cường năng lượng và cân bằng nội tiết tố.

Biệt dược của các chiến binh

Hàng nghìn năm trước, những chiến binh Inca kiêu hùng của đất nước Peru cổ xưa đã biết dùng maca. Truyền thuyết Peru kể lại, các chiến binh Inca thường ăn maca để tăng thêm sức mạnh, sự dẻo dai để chiến thắng kẻ thù. Chính nhờ maca được dùng đều đặn trước mỗi trận đánh, mà những đạo quân Inca trở thành “bách chiến bách thắng”, là nỗi kinh hoàng của các lãnh địa nơi họ đặt dấu chân chinh phục. Nhưng bởi tác dụng kích thích ham muốn của thứ thảo dược này quá mạnh, nhiều chiến binh sau khi thắng trận đã không thể kìm hãm được bản năng tự nhiên trước những thiếu nữ xinh đẹp tại các thành trì vừa chiếm được. Nhiều câu chuyện tình ái, trong đó miêu tả sự dũng mãnh tuyệt vời của các chiến binh Inca… trên giường được truyền miệng trong dân gian ra đời cũng từ nguyên nhân này.
Ly kỳ hơn, một số sử liệu còn lưu lại của Peru khẳng định: Hơn một nghìn năm trước, chỉ huy của những đạo quân Inca còn phải cấm chiến binh của mình dùng maca sau khi kết thúc trận đánh, bởi nỗi lo xảy ra “chuyện ngoài ý muốn”. Tuy nhiên, theo các truyền thuyết thì đa phần chiến binh Inca không thể “giữ được mình”, bởi tác dụng của maca quá mạnh, khiến họ phải tìm cách “xả” nếu không muốn cơ thể rơi vào trạng thái mất cân bằng. Đến thời kỳ sau này, khi thực dân Tây Ban Nha chiếm đóng Peru, người dân đất nước này thậm chí còn được quân xâm lược chấp nhận cho nộp maca thay tiền thuế. Lẽ đơn giản, thực dân Tây Ban Nha cũng rất hâm mộ công dụng phòng the đặc biệt của loại cây quý này.
Công dụng thần kỳ của maca đến nay vẫn được người Peru sử dụng. Từ bao năm nay, maca đã có trong thực đơn của người dân dưới chân núi Andes như một phần quan trọng của chế độ dinh dưỡng. Do maca rất dễ sống nên nó được người dân trồng khá nhiều. Nó có khả năng mọc trên những vùng cao trên 4.000 mét so với mặt biển và chịu được khí hậu rất khắc nghiệt như nắng, lạnh và bão tố dài hạn. Maca rất giàu chất dinh dưỡng, có chứa tới 31 khoáng chất khác nhau, các axit amin, chất chống oxy hóa, alkaloid và sterol. Trong củ maca, ngoài chất bột, chất đường, chất béo, vitamin, khoáng chất còn có rất nhiều loại amino acids và các chất vi lượng, các phụ chất có tính cách tăng khả năng miễn nhiễm, tăng sức lực… Các nhà khoa học cho rằng, do sống trên vùng núi cao, khô cằn sỏi đá nên loại cây này có khả năng hấp thụ các chất dinh dưỡng từ đất rất cao. Có tài liệu còn ghi rằng, sau khi trồng maca trên một vùng đất nào đó, thì phải cần đến rất nhiều năm đất mới có thể phục hồi lại được. Chính vì vậy, trồng maca rất dễ, đôi khi không cần phải bón thêm phân. Điều này cũng giải thích vì sao các sản phẩm maca thường có chứng chỉ sạch (không dùng phân bón hóa học, không dùng thuốc kháng sâu rầy).

Sản phẩm đắt hàng tại Mỹ và Châu Âu

Người dân Peru và nhiều bộ lạc da đỏ ở châu Mỹ từ lâu đã xem củ cây maca như một loại thuốc tăng cường hoạt động chức năng tình dục bởi trong nó có chứa một chất hóa học gọi là maca p-methoxybenzyl isothiocyanate – chất có tính chất kích thích hoạt động sinh lý. Với khả năng thần diệu này, loại thảo dược xứ Peru cũng đã thu hút rất nhiều các chuyên gia về dược học của phương Tây tìm hiểu. Năm 1961, một nghiên cứu cho thấy maca nâng cao khả năng sinh sản của chuột. Chuột cái và chuột đực muốn “gặp nhau” thường xuyên hơn sau 2- 3 tuần được cho ăn maca. Những thử nghiệm tương tự với lợn, bò đều cho kết quả tương tự. Các nhà nghiên cứu của Peru và Trung Quốc cũng đã tiến hành thử nghiệm lâm sàng tác dụng của maca trên cả người và động vật; kết quả đều cho thấy maca thực sự có tác dụng kích thích ham muốn tình dục và tăng số lượng tinh trùng.
Nhận thức được tác dụng to lớn của maca nên người dân Peru đã bảo tồn rất tốt loại thảo dược này từ mấy ngàn năm qua. Ngày nay, nó được biết đến như một loại “nhân sâm Peru”. Nhu cầu tiêu thụ sản phẩm từ củ maca Peru tại Mỹ và châu Âu cao đến nỗi, người ta bắt đầu trồng cả ngàn mẫu maca tại Peru, từ loại cho củ trắng đến vàng, đỏ. Các sản phẩm Maca được tiêu thụ ngoài Peru thường ở dạng chiết xuất, bột, viên ép, viên bọc… dùng tăng lực, dùng làm thực phẩm chức năng tăng sức cho các người tập thể dục thể thao nhiều.
Maca có chứa các sterol (hooc môn nội tiết) và các amino acid (lysine và arginine) giúp tăng cường sinh lực, tăng khả năng sinh sản do làm tăng sản xuất các nang trứng ở phụ nữ. Đối với phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh, maca giúp cân bằng hormone làm giảm các triệu chứng của hội tiền mãn kinh: nóng bừng, bốc hỏa, khô âm đạo… Mới đây, người ta còn dùng để điều hòa kinh nguyệt của phụ nữ. Đối với nam giới, maca có tác dụng kích thích và tăng khả năng ham muốn tình dục cũng như khoái cảm do tăng lượng testosterone, cải thiện sinh sản do làm tăng số lượng tinh trùng và khả năng di chuyển của tinh trùng. Đặc biệt, dựa trên thực tế sử dụng của người dân Peru từ bao đời nay, thì dùng nhiều Maca hoàn toàn không nguy hiểm và đặc biệt không có tác dụng phụ.

Các sản phẩm chức năng được chế biến từ maca đã có mặt ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Các công ty dược phẩm lớn thường nhập khẩu các sản phẩm này 100% từ Mỹ vì chưa có doanh nghiệp nào thử nghiệm trồng maca tại nước ta. Các sản phẩm maca có trên thị trường Việt Nam hiện nay có rất nhiều loại, chủ yếu dưới dạng viên nén với giá thành dao động trên dưới 500.000 đồng/lọ. Tuy nhiên, do chỉ có một số lượng ít thành phần maca trong mỗi viên thuốc nên người dùng không nên tin quá nhiều vào những lời quảng cáo hoa mỹ của các sản phẩm và không nên lạm dụng; cũng cần hết sức chú ý khi mua những sản phẩm được quảng cáo lan tràn trên mạng để tránh mua phải hàng giả, hàng nhái.

Việc thử nghiệm trồng cây maca ở Việt Nam cũng đã có một số người thực hiện nhưng có lẽ do đặc trưng khí hậu và địa hình nên ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh…, nơi nhiều người quan tâm đến loại cây này không thể trồng thành công. Việc mua hạt giống “nhân sâm Peru” hiện nay cũng không có gì khó khăn bởi đây đã trở thành loại cây trồng quanh năm tại các quốc gia Nam Mỹ. Nếu có thể thử nghiệm trồng maca ở các địa hình cao như vùng núi Tây Bắc, Tây Nguyên… thì rất có thể chúng ta sẽ được sử dụng loại thảo dược xứ sở Nam Mỹ 100% thiên nhiên với tất cả những công dụng có trong các thành phần của nó.

Vẫn chưa khám phá hết công dụng

Maca thường được gọi là một “siêu thực phẩm”. Củ maca là một nguồn giàu dinh dưỡng chứa hai trong ba acid béo thiết yếu của cơ thể (oleic và linoleic), 18 loại acid amin thiết yếu (aspartic acid, glutanic acid, histidin, glycine, threonine, cystein, alanin, arginin, tyrosin,…), nhiều vitamin: B1, B2, C, E, khoáng chất ,các chất vi lượng và hai chất macamides, macaenes giúp cho cơ thể cải thiện trí nhớ, tăng khả năng học tập, giảm căng thẳng, mệt mỏi, tăng sức chịu đựng, giảm lo âu, đem lại sức sống tinh thần và thể chất cho người cao niên. Thành phần nào của củ maca với tác dụng gì đối với khả năng sinh sản, khả năng đề kháng và sức lực thì khoa học vẫn chưa chứng minh hết được. Tuy nhiên, càng ngày càng nhiều xác minh liên quan đến việc tăng lực, từ tinh thần đến thể xác cũng như khả năng tình dục cho cả đàn ông và phụ nữ.